Bó tay, anh em không bao giờ ổn đâu (kiếm >60tr/tháng) nếu cứ sống kiểu nô lệ (chính tâm trí mình) như hiện tại, trừ khi biết 3 bí mật của Carl Jung, top3 nhà tâm lý học ảnh hưởng nhất thế kỷ 20.
Dành cho anh em chưa tài sản, không nhà không xe dù đã làm việc nhiều năm (tự mình kiếm nhé, còn được cho hay thừa kế thì nói gì).
Dành cho anh em không hạnh phúc với công việc hiện tại (dù làm thuê hay làm chủ), đi làm rất áp lực, nhiều lần muốn bỏ ngang chỉ để đi đâu đó nghỉ ngơi chữa lành.
Dành cho những anh em thấy đời cơ bản không công bằng với mình, khi mà người khác ai cũng "may mắn" hơn mình, được ưu ái giúp đỡ, được quý nhân phù trợ, được phần ngon.
Dành cho anh em nào đang mắc kẹt trong chính suy nghĩ của mình, vô định về tương lai, không biết mình sống để làm gì, mục tiêu cuộc đời là gì, vì sao cần đi làm...
Cho đến khi bạn làm cho vô thức trở thành có thức, nó sẽ định hướng cuộc đời bạn và bạn sẽ gọi đó là số phận.
Hôm nay tui sẽ kể cho anh em về một ông bác sĩ tâm thần người Thụy Sĩ Carl Jung - người đầu tiên phát hiện ra rằng con người chúng ta thực chất đang sống dưới sự điều khiển của một "cái bóng" trong tâm trí mà hầu hết chúng ta không hề hay biết. (và nó lại là căn nguyên của mọi thể loại bất hạnh, đau khổ, nghèo khó trong đời)
Những khám phá của ổng đã thay đổi cách tui hiểu về tâm lý con người và ngộ được tại sao nhiều anh em tài giỏi, chăm chỉ lại mãi không đạt được thành công mình muốn.
Carl Jung thật ra cũng thường thôi, không phải dạng thiên tài sinh ra đã biết mọi thứ. Ông từng là một bác sĩ trẻ đầy tham vọng, học trò xuất sắc của Sigmund Freud (cũng là người định hình tâm lý học thế kỷ 20), nhưng rồi bất ngờ phát hiện ra một điều khủng khiếp: chính ông cũng không hiểu tại sao mình lại có những hành vi, quyết định mà sau đó nhìn lại thấy rất phi logic.
Kiểu như hôm qua anh em quyết định dậy sớm tập thể dục, cực quyết tâm và nghiêm túc (thậm chí còn tự phạt nếu không làm như mình muốn) nhưng sáng nay lại ấn nút tắt báo thức.
Tận 5 lần.
Điều đặc biệt ở Jung là ông đã dành gần 40 năm cuộc đời để nghiên cứu cái gọi là "tâm trí vô thức". Theo ổng, đây chính là phần mạnh mẽ nhất trong tâm trí con người, nhưng lại là phần mà anh em ta ít kiểm soát được nhất. (vì có biết đến nó đâu mà nói chuyện kiểm soát)
Tâm trí vô thức giống như tảng băng trôi - phần nổi mà ta thấy chỉ chiếm 10%, còn 90% ẩn dưới nước mới là thứ thực sự điều khiển hướng đi của con tàu cuộc đời.
Để hiểu điều này, anh em hãy tưởng tượng đầu óc mình như một quán cà phê hai tầng. Tầng trệt là tâm trí có ý thức - nơi mình nghĩ, quyết định, lập kế hoạch. Rất sáng sủa, rất logic.
Nhưng tầng hầm là tâm trí vô thức - nơi chứa đầy những ký ức từ nhỏ, nỗi sợ, niềm tin được hình thành qua năm tháng. Vấn đề là những người ở tầng hầm lại có quyền lực to lớn để ảnh hưởng đến quyết định ở tầng trệt, mà mình thậm chí không biết họ tồn tại.
Anh em có bao giờ thắc mắc tại sao mình lại sợ phát biểu trước đám đông dù biết mình chuẩn bị kỹ? Hoặc tại sao cứ muốn bắt đầu việc gì đó lại cảm thấy nặng nề, trì hoãn?
Jung phát hiện ra rằng trong tâm trí vô thức của mỗi người đều tồn tại cái mà ông gọi là "Shadow" - Cái Bóng. Đây không phải là thứ gì ma cỏ hay tâm linh, mà giống như một đứa em trai hay em gái nhỏ tuổi, sợ hãi, luôn cố gắng "bảo vệ" chúng ta theo cách mà nó nghĩ là đúng.
Ví dụ đơn giản: Khi anh em chuẩn bị thuyết trình quan trọng nhưng lại cứ trì hoãn, đó không phải vì anh em lười. Mà vì Cái Bóng nhớ lại lần bị thầy cô mắng khi trả bài sai ở lớp 3, nên nó tạo ra cảm giác lo lắng để "bảo vệ" anh em khỏi nguy cơ bị đánh giá tiêu cực.
(Anh em nào từng trì hoãn vì tiếng nói của cái bóng thả nhẹ comment bên dưới nhé, để biết rằng anh em không hề cô đơn, điều đó là vô cùng bình thường luôn)
Cái Bóng này hoạt động như một ứng dụng chạy ngầm trên điện thoại - nó âm thầm tiêu hao pin mà mình không hay biết. Nó sẽ phá hoại mọi nỗ lực thay đổi của anh em chúng ta bất cứ khi nào ta cố gắng vượt ra khỏi vùng an toàn mà nó đã quen thuộc.
Thành công bền vững chỉ đến khi chúng ta không còn phải chiến đấu với chính mình nữa.
Carl Jung không dừng lại ở việc chỉ ra vấn đề. Ổng đã phát triển ra cả một hệ thống để giúp con người "làm bạn" với Cái Bóng của mình, thay vì bị nó điều khiển.
Và điều thú vị là những phương pháp này đã được chứng minh hiệu quả qua hàng triệu người, từ các CEO hàng đầu thế giới đến những người bình thường như anh em và tui.
Và tâm trí, não bộ của anh em sẽ thay đổi mãi mãi sau khi biết được những điều này...
Tại sao Cái Bóng lại mạnh đến vậy?
Để hiểu được sức mạnh của Cái Bóng, anh em cần biết rằng não bộ chúng ta được thiết kế để ưu tiên sự sống còn hơn là thành công.
Và điều đó đã tồn tại từ thời loài người còn nướng thịt săn bắn, ngủ trong hang đồ đá rồi.
Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Thần kinh Mỹ, não bộ xử lý thông tin tiêu cực nhanh gấp 5 lần so với thông tin tích cực. Điều này có nghĩa là mỗi khi anh em có ý tưởng thay đổi, Cái Bóng sẽ ngay lập tức tìm ra 5 lý do tại sao nó không khả thi.
Giống như khi anh em muốn học bơi, có một giọng nói trong đầu sẽ liên tục nhắc nhở: "Tốn tiền làm gì", "Có gì mặc áo phao là xong", "Hồ xa thế đi lại mất công lắm"...
Jung từng chia sẻ trong một bài giảng năm 1938: "Cái Bóng không phải kẻ thù của chúng ta. Nó chỉ là một đứa trẻ sợ hãi đang cố gắng bảo vệ chúng ta theo cách mà nó biết."
Và cách mà Cái Bóng bảo vệ chúng ta chính là giữ chúng ta ở trong vùng an toàn, ngay cả khi vùng an toàn đó là nghèo khó, bất hạnh hay thất bại.
Ví dụ mà Jung hay đưa ra: Một đứa trẻ 7 tuổi bị bạn cùng lớp cười chê vì đọc sách nhiều, gọi là "mọt sách". Từ đó, mỗi lần người này muốn học thêm kỹ năng mới hay đọc sách để phát triển bản thân, Cái Bóng sẽ thì thầm: "Cẩn thận, người ta sẽ nghĩ mình là kẻ khoe khoang".
Thế là họ tự giới hạn bản thân, không dám học hỏi thêm.
Có ai đang nhận ra mình trong câu chuyện này không? Anh em có từng bị ai đó "định hình" từ nhỏ mà đến giờ vẫn ảnh hưởng?
Và như đã nói, nó chậm âm thầm và chạy ngầm.
Thế nên có nhiều người rất thông minh, rất am hiểu về tư duy thành công, đọc rất nhiều sách phát triển bản thân nhưng cuộc sống vẫn không thể thay đổi.
Tại sao vậy? Vì họ chỉ tác động lên 10% tâm trí có ý thức mà bỏ qua 90% tâm trí vô thức đang điều khiển thực sự.
Jung còn phát hiện ra một điều thú vị khác: Cái Bóng không chỉ phá hoại thành công mà còn phá hoại cả hạnh phúc. Nhiều người khi đạt được mục tiêu lại cảm thấy trống rỗng, lạc lõng, như thể thành công đó không phải của họ.
Giống như khi chơi game mà dùng cheat code - thắng rồi nhưng không có cảm giác thỏa mãn. Cảm giác anh em thích nhất lại là lúc chưa thắng.
Vậy nên, muốn có tiền, muốn cuộc sống cân bằng hạnh phúc, muốn đi chơi như đi làm, muốn tự do... (bất kỳ điều anh em muốn), anh em phải học được cách làm chủ được cái bóng của chính mình (thay vì làm nô lệ cho nó như hiện tại)
1- Nhìn thẳng vào Cái Bóng thay vì chạy trốn
Jung có một câu nói rất nổi tiếng: "Mọi người đều muốn được soi sáng, nhưng rất ít người sẵn sàng đối mặt với bóng tối của chính mình."
Đây chính là bài học đầu tiên và cũng là khó khăn nhất trong quá trình trở thành chủ nhân của tâm trí.
Hầu hết anh em ta đã được dạy từ nhỏ để "nghĩ tích cực", "tập trung vào điểm mạnh", "không nên nghĩ tiêu cực". Nghe có vẻ hợp lý phải không?
Nhưng ổng phát hiện ra rằng cách tiếp cận này lại phản tác dụng. Khi chúng ta càng cố gắng đè nén hoặc phủ nhận Cái Bóng, nó càng trở nên mạnh mẽ hơn.
Giống như khi anh em cố gắng không nghĩ về con voi màu hồng. Càng cố gắng không nghĩ, anh em càng nghĩ về nó nhiều hơn.
Thử luôn đi: Đừng nghĩ về con voi màu hồng.
Anh em sẽ thấy là thực sự mình đang nghĩ về nó (cay thế).
Đó chính là cách Cái Bóng hoạt động.
Do đó, ổng tạo ra một phương pháp gọi là "Trí tưởng tượng tích cực". Không phải kiểu tưởng tượng ra những điều tốt đẹp, mà là thực hành đối thoại trực tiếp với những suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực trong đầu như thể chúng là những nhân vật riêng biệt.
Ví dụ nhé:
Khi anh em cảm thấy lo lắng về một cuộc phỏng vấn, thay vì nói "Đừng lo lắng nữa", hãy thử nói chuyện với nỗi lo như thể nó là một đứa em nhỏ: "Em đang lo gì vậy? Em sợ điều gì sẽ xảy ra? Anh có thể giúp em cảm thấy an toàn hơn không?"
Tony Robbins, một trong những huấn luyện viên thành công nhất thế giới (và giàu nữa), đã áp dụng phương pháp này và chia sẻ rằng ông có thói quen đặt tên cho "giọng nói tiêu cực" trong đầu là "Tim nhỏ" - một phiên bản nhỏ tuổi, sợ hãi của chính ông.
Mỗi khi "Tim nhỏ" xuất hiện với những lo lắng, Robbins không đè nén mà lắng nghe, hiểu lý do, rồi giải thích cho "Tim nhỏ" tại sao họ có thể an toàn để thử những điều mới.
Kỹ thuật cụ thể mà Jung đề xuất là viết nhật ký đối thoại. Giống như viết kịch bản cho hai nhân vật: Bản thân trưởng thành và Cái Bóng sợ hãi.
Mỗi khi có suy nghĩ tiêu cực, thay vì cố gắng đẩy nó đi, hãy viết ra một cuộc đối thoại: "Tại sao em lại nghĩ như vậy? Em đang lo gì? Em cần gì để cảm thấy an toàn?" Rồi trả lời như thể anh em đang nói chuyện với một đứa trẻ sợ hãi.
Warren Buffett cũng có cách tiếp cận tương tự. Ông từng chia sẻ rằng trước mỗi quyết định đầu tư lớn, ông dành thời gian để "đối thoại với nỗi sợ" trong đầu. Ông không phủ nhận nỗi sợ mà cố gắng hiểu nó đến từ đâu, có hợp lý không, và cần thông tin gì để giảm thiểu rủi ro thực sự.
Anh em có thể thử liền, ngay và lập tức luôn.
Thử nghĩ đến một việc mà anh em đang trì hoãn. Rồi tự hỏi bản thân: "Mình đang sợ điều gì?"
Đừng vội trả lời, hãy thực sự lắng nghe. Và viết nó ra giấy, anh em sẽ thấy điều kỳ diệu, sự trì hoãn biến mất.
Khi bạn ngừng chạy trốn khỏi bóng tối, bóng tối sẽ ngừng rượt đuổi bạn.
Điều thú vị là khi chúng ta bắt đầu đối thoại với Cái Bóng, nó từ từ mất đi sức mạnh kiểm soát. Giống như khi anh em bật đèn trong phòng tối, những hình dạng đáng sợ kia hóa ra chỉ là đồ nội thất quen thuộc.
Cái Bóng mạnh nhất khi nó ẩn trong vô thức, nhưng khi được đưa lên ánh sáng của ý thức, nó trở thành nguồn năng lượng và trí tuệ.
Jung gọi quá trình này là "hòa nhập Cái Bóng". Khi chúng ta chấp nhận và hiểu những khía cạnh "tối" của bản thân, chúng ta có thể sử dụng năng lượng từ đó để tạo ra sự thay đổi tích cực.
Giống như việc học lái xe - ban đầu khá sợ nhưng khi đã quen, chiếc xe trở thành công cụ đưa chúng ta đi xa hơn.
Nhưng tất nhiên rồi, chỉ nhận biết thôi chưa đủ. Anh em chúng ta cần phải hành động cụ thể thì mới ra kết quả được, còn không mọi thứ sẽ lại tiếp tục nằm trong đầu thôi.
Sẽ không có gì thay đổi cả, trừ việc nuối tiếc.
2- Lập trình lại tâm trí vô thức bằng "Nghi thức chuyển đổi"
Jung phát hiện ra rằng tâm trí vô thức không hiểu ngôn ngữ logic như tâm trí có ý thức. Nó chỉ hiểu được hình ảnh, cảm xúc và biểu tượng.
Đây chính là lý do tại sao việc chỉ nói với bản thân "Tôi sẽ thành công" hoặc đọc sách động lực thường không hiệu quả lâu dài.
Giống như khi anh em muốn dạy em trai 5 tuổi về an toàn giao thông. Thay vì giảng lý thuyết "Xe cộ nguy hiểm, phải cẩn thận", anh em sẽ kể câu chuyện về những đứa trẻ ngoan nghe lời, được khen thưởng.
Tâm trí vô thức cũng vậy - nó học qua câu chuyện, hình ảnh và cảm xúc.
Vì thế, ổng phát triển khái niệm "Nghi thức chuyển đổi" - những hành động có biểu tượng mạnh mẽ để "nói chuyện" trực tiếp với tâm trí vô thức.
Điều này nghe có vẻ phức tạp nhưng thực ra rất đơn giản và hiệu quả.
Steve Jobs là một bậc thầy của việc sử dụng nghi thức chuyển đổi. Ông có thói quen mặc cùng một kiểu áo phông đen và quần jean mỗi ngày.
Đây không phải chỉ để tiết kiệm thời gian quyết định, mà là một nghi thức giúp ông "chuyển đổi" thành phiên bản CEO tập trung và quyết đoán. Trang phục trở thành biểu tượng cho danh tính mà ông muốn thể hiện.
Một ví dụ khác là nhiều học sinh giỏi có thói quen dọn dẹp bàn học trước khi làm bài tập. Đây không phải chỉ về sự gọn gàng, mà là nghi thức giúp não bộ "chuyển chế độ" từ giải trí sang học tập.
Hành động dọn dẹp trở thành tín hiệu để tâm trí vô thức chuẩn bị cho việc tập trung.
Anh em có thói quen gì đặc biệt trước khi làm việc quan trọng không? Có thể đó chính là nghi thức mà anh em chưa nhận ra!
Oprah Winfrey có nghi thức khác. Mỗi sáng, bả dành 10 phút để viết ra 5 điều biết ơn và 5 ý định cho ngày hôm đó. Việc viết tay, không phải gõ máy tính, giúp bả "khắc" những thông điệp này vào tâm trí vô thức.
Sau 20 năm thực hiện, bả chia sẻ rằng đây là thói quen có ảnh hưởng lớn nhất đến thành công của mình.
Jung giải thích rằng nghi thức hoạt động vì nó tạo ra một "cây cầu" giữa tâm trí có ý thức và vô thức. Khi chúng ta thực hiện cùng một hành động với ý định rõ ràng, tâm trí vô thức bắt đầu "học" rằng đây là lúc chuyển sang trạng thái mới.
Elon Musk cũng có nghi thức riêng. Trước mỗi buổi thuyết trình quan trọng, ổng dành 30 phút để "diễn tập" thử nhưng không phải tập trung vào nội dung, mà là cảm xúc.
Ổng tưởng tượng cảm giác tự tin, hứng thú về sản phẩm, và nhiệt huyết về tầm nhìn. Việc này giúp Musk "lập trình" tâm trí vô thức để tự động tiếp cận những cảm xúc đó khi cần.
Nghi thức không phải là mê tín, mà là ngôn ngữ mà tâm trí vô thức có thể hiểu được.
Để tạo ra nghi thức hiệu quả, Jung đề xuất 3 yếu tố cốt lõi: Biểu tượng có ý nghĩa cá nhân, lặp lại đều đặn, và ý định rõ ràng.
Ví dụ đơn giản:
Nếu anh em muốn phát triển sự tự tin, có thể tạo ra nghi thức "cà phê chiến thắng" - mỗi sáng pha một ly cà phê thật cẩn thận (biểu tượng cho sự chuẩn bị kỹ lưỡng), trong lúc đó nghĩ về 3 thành tựu gần đây và hình dung thành công trong ngày hôm đó (ý định rõ ràng), thực hiện hàng ngày (lặp lại đều đặn).
Hoặc như một học sinh có thể tạo nghi thức "bút may mắn" - trước mỗi kỳ thi, cầm chiếc bút đặc biệt, thở sâu 3 lần, nhớ lại những lần làm bài tốt trước đây, rồi viết tên mình lên giấy thi thật đẹp.
Nghe có vẻ đơn giản nhưng nó giúp tâm trí vô thức liên kết với trạng thái tự tin và tập trung. (bí quyết chuyển đổi nhanh vào trạng thái tập trung là đây nè, trạng thái dòng chảy các kiểu đồ cũng từ đây mà ra nè)
Điều quan trọng là nghi thức phải chân thực với tính cách của anh em. Jung nhấn mạnh rằng không có nghi thức nào phù hợp với tất cả mọi người, mỗi người cần tìm ra bộ biểu tượng và thói quen riêng của mình.
Hãy thử nhớ lại xem những nghi thức mà anh em đang giữ là gì? Thả nhẹ cái còm nhé, tui sẽ nói thêm về cách kích hoạt nó tự động.
Nhưng nói gì thì nói, nghi thức chỉ là công cụ.
Yếu tố quyết định sự thành công thực sự bền vững là việc duy trì sự thay đổi này theo thời gian. Và bài học cuối cùng này sẽ chỉ cho anh em cách làm điều đó.
3- Xây dựng "Cộng đồng tâm lý" để duy trì sự thay đổi
Khám phá cuối cùng và có lẽ là quan trọng nhất của Jung là nhận ra rằng con người không thể thay đổi trong sự cô lập.
Tâm trí vô thức của chúng ta bị ảnh hưởng rất mạnh bởi môi trường xã hội xung quanh. Jung gọi đây là "tâm trí vô thức tập thể".
Điều này có nghĩa là nếu anh em cố gắng thay đổi trong khi vẫn bao quanh bởi những người có tư duy cũ, Cái Bóng sẽ có nhiều "đồng minh" để kéo anh em về trạng thái ban đầu.
Giống như khi anh em cố gắng ăn kiêng nhưng vẫn sống trong nhà có đầy bánh kẹo.
Đây chính là lý do tại sao nhiều người sau khi tham gia các khóa đào tạo động lực rất hào hứng, nhưng về nhà một thời gian lại trở về con người cũ. (như chưa từng có cuộc chia ly)
Như cây trồng trong nhà kính - trong môi trường được kiểm soát thì phát triển tốt, nhưng khi đưa ra ngoài môi trường thực tế lại héo úa.
Anh em có bao giờ cảm thấy hào hứng trà đầy động lực sau khi đọc sách hay tham gia hội thảo, nhưng rồi năng lượng đó chỉ kéo dài vài ngày rồi tắt ngúm không?
Đó chính là tác động của môi trường!
Jeff Bezos hiểu điều này rất rõ. Khi quyết định rời khỏi công việc ổn định để khởi nghiệp Amazon, ông không chỉ thay đổi nghề nghiệp mà còn có ý thức thay đổi vòng kết nối xã hội.
Ông bắt đầu dành thời gian với các doanh nhân, tham dự các sự kiện khởi nghiệp, và tham gia các nhóm thảo luận về thương mại điện tử. Ông tạo ra một "hệ sinh thái" mới để hỗ trợ con người mới của mình.
Mark Zuckerberg cũng áp dụng nguyên lý này khi xây dựng Facebook. Ổng không chỉ tuyển những người có kỹ năng phù hợp mà còn ưu tiên những người có "tư duy người xây dựng" - những người thích tạo ra thứ mới.
Ổng hiểu rằng văn hóa của công ty sẽ ảnh hưởng đến tâm trí vô thức của mọi người trong nhóm, và từ đó ảnh hưởng đến hiệu suất.
Jung đề xuất khái niệm "Cộng đồng tâm lý". Đây không nhất thiết là những người gặp mặt trực tiếp, mà là những nguồn ảnh hưởng tích cực mà chúng ta có thể tiếp cận thường xuyên.
Có thể là:
- Thầy cô và hình mẫu mà chúng ta theo dõi và học hỏi.
- Nhóm bạn có cùng khát vọng và giá trị sống.
- Những người tạo nội dung và tác giả có thông điệp phù hợp với mục tiêu của chúng ta.
Và thậm chí các nhân vật trong sách hay phim có những đặc điểm mà chúng ta muốn phát triển.
Ví dụ nhé:
Một học sinh muốn cải thiện thành tích có thể tạo "Cộng đồng tâm lý" bằng cách:
- Kết bạn với những bạn học giỏi và có động lực cao,
- Theo dõi các kênh YouTube về phương pháp học tập hiệu quả,
- Đọc tiểu sử của những người thành công từ nhỏ,
- Và hạn chế tiếp xúc với những người thường xuyên than phiền về việc học.
Tim Cook, CEO của Apple, chia sẻ rằng ông có thói quen đọc tiểu sử của các nhà lãnh đạo mà ông ngưỡng mộ trước khi đi ngủ.
Ông coi đây là cách để "lập trình" tâm trí tiềm thức với các ví dụ về sự xuất sắc. Sau một thời gian, ông nhận ra rằng phong cách ra quyết định của mình đã cải thiện đáng kể.
Chúng ta trở thành trung bình cộng của 5 người gần gũi nhất, kể cả trong tâm trí vô thức.
Carl Jung phát hiện ra rằng Cộng đồng tâm lý không cần phải có thật về mặt vật lý. Trong thời đại số ngày nay, anh em có thể tạo ra môi trường tâm lý thông qua mạng xã hội, podcast, sách, và các cộng đồng trực tuyến.
Quan trọng là anh em phải có ý thức về việc chọn lọc những ảnh hưởng này.
Reid Hoffman, người sáng lập LinkedIn, có chiến lược rất thông minh. Ông có ý thức thiết kế bảng tin mạng xã hội của mình để chỉ theo dõi những người liên tục chia sẻ hiểu biết về khởi nghiệp, đổi mới, và phát triển cá nhân.
Ông coi mạng xã hội như một "vitamin hàng ngày cho tâm trí" thay vì công cụ giải trí.
Jung cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đóng góp lại cho cộng đồng. Khi chúng ta chia sẻ hiểu biết, giúp đỡ người khác, hay đơn giản là ảnh hưởng tích cực trong nhóm, chúng ta đang củng cố con người mới của mình.
Việc dạy hoặc hướng dẫn người khác là một trong những cách mạnh mẽ nhất để khắc sâu sự thay đổi trong chính mình.
Thử ngẫm lại xem,
Anh em có đang tạo ra môi trường tích cực cho bản thân không? Hay vẫn đang "ngâm mình" trong những thông tin tiêu cực mỗi ngày?
Trợ lý AI cá nhân: 10 bước khám phá và làm chủ tâm trí
Đây là 10 prompt được thiết kế như một trợ lý AI cá nhân để giúp anh em từng bước khám phá tâm trí và trở thành chủ nhân của chính mình. Mỗi bước sẽ đưa anh em từ quan sát đến hiểu biết, rồi đến hành động:
Bước 1: Quan sát - Nhận biết Cái Bóng qua hành vi hàng ngày
Bạn là chuyên gia tâm lý học Carl Jung. Tôi muốn bắt đầu nhận biết "Cái Bóng" trong tâm trí mình. Hãy giúp tôi quan sát bản thân qua việc phân tích ngày hôm qua.
Tôi sẽ mô tả chi tiết ngày hôm qua của mình từ lúc thức dậy đến đi ngủ: [mô tả đầy đủ]
Hãy giúp tôi:
1. Xác định 3 khoảnh khắc tôi có thể đã bị "Cái Bóng" ảnh hưởng
2. Những biểu hiện cụ thể nào cho thấy tâm trí vô thức đang hoạt động?
3. Đặt ra 5 câu hỏi quan sát để tôi chú ý trong những ngày tới
4. Hướng dẫn cách ghi chép nhật ký quan sát đơn giản
Hãy giải thích bằng ngôn ngữ dễ hiểu như đang nói chuyện với một người bạn.
Bước 2: Khám phá - Hiểu nguồn gốc của Cái Bóng
Sau 3 ngày quan sát, tôi nhận thấy mình có những pattern này: [mô tả các hành vi lặp lại]. Bây giờ tôi muốn hiểu sâu hơn về nguồn gốc của chúng.
Bạn hãy trở thành một nhà thám tử tâm lý, giúp tôi "điều tra" quá khứ để hiểu Cái Bóng của mình:
1. Đặt ra 10 câu hỏi về tuổi thơ để tôi tự trả lời (từ 3-15 tuổi)
2. Hướng dẫn cách kết nối những sự kiện quá khứ với hành vi hiện tại
3. Giúp tôi nhận ra những "quy tắc ẩn" mà Cái Bóng đã tạo ra để "bảo vệ" tôi
4. Tạo ra một "bản đồ tâm lý" đơn giản để tôi hiểu về bản thân
Sử dụng ngôn ngữ thân thiện và ví dụ dễ hiểu.
Bước 3: Đối thoại - Học cách nói chuyện với Cái Bóng
Tôi đã hiểu về Cái Bóng của mình và muốn học cách đối thoại với nó thay vì chạy trốn. Hãy dạy tôi kỹ thuật "Trí tưởng tượng tích cực" của Carl Jung.
Tình huống cụ thể tôi muốn thực hành: [mô tả một tình huống mà Cái Bóng thường xuất hiện]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Cách "nhân cách hóa" Cái Bóng (đặt tên, tưởng tượng hình dạng)
2. Viết một cuộc đối thoại mẫu giữa tôi và Cái Bóng về tình huống này
3. 7 câu hỏi thấm thía để hiểu nỗi sợ của Cái Bóng
4. Cách trả lời để làm dịu Cái Bóng mà không phủ nhận nó
5. Tạo thói quen đối thoại hàng ngày 5 phút
Giải thích như đang dạy một đứa trẻ 12 tuổi.
Bước 4: Hiểu rõ - Khám phá hệ thống niềm tin sâu kín
Tôi muốn đào sâu hơn vào hệ thống niềm tin đang điều khiển cuộc đời mình. Hãy trở thành một nhà khảo cổ học tâm lý, giúp tôi "khai quật" những niềm tin ẩn sâu.
Lĩnh vực tôi muốn khám phá: [ví dụ: tiền bạc, mối quan hệ, sự nghiệp, bản thân]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Kỹ thuật "5 tại sao" để đào sâu niềm tin
2. Cách nhận biết niềm tin nào là của tôi, niềm tin nào được "lây nhiễm" từ người khác
3. Phân biệt giữa niềm tin hữu ích và niềm tin hạn chế
4. Tạo ra "bản đồ niềm tin" cá nhân
5. Xác định 3 niềm tin cần thay đổi ngay
Sử dụng ví dụ thực tế và ngôn ngữ đời thường.
Bước 5: Thiết kế - Tạo ra nghi thức chuyển đổi cá nhân
Dựa trên những gì tôi đã khám phá về bản thân, hãy giúp tôi thiết kế một "Nghi thức chuyển đổi" để lập trình lại tâm trí vô thức.
Mục tiêu tôi muốn đạt được: [mô tả cụ thể]
Tính cách và sở thích của tôi: [mô tả ngắn gọn]
Thời gian có thể dành cho nghi thức: [ví dụ: 10 phút mỗi sáng]
Hãy thiết kế cho tôi:
1. Một nghi thức phù hợp với cá tính và hoàn cảnh của tôi
2. Giải thích ý nghĩa tâm lý của từng yếu tố trong nghi thức
3. Cách kết hợp hành động vật lý, hình ảnh tưởng tượng và lời nói
4. Kế hoạch thực hiện 21 ngày đầu tiên
5. Dấu hiệu để biết nghi thức đang có hiệu quả
Hướng dẫn như một người bạn am hiểu tâm lý học.
Bước 6: Thực hành - Áp dụng kỹ thuật vào tình huống thực tế
Tôi đã có nghi thức và muốn học cách áp dụng hiểu biết về tâm trí vào các tình huống cụ thể trong cuộc sống.
Tình huống tôi thường gặp khó khăn: [mô tả chi tiết một tình huống cụ thể]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Phân tích tình huống này qua lăng kính tâm lý học Jung
2. Xác định Cái Bóng nào có thể xuất hiện trong tình huống này
3. Tạo ra "kịch bản" xử lý từng bước khi Cái Bóng xuất hiện
4. Kỹ thuật "tạm dừng và quan sát" trong thời điểm thực tế
5. Cách đánh giá và rút kinh nghiệm sau mỗi lần thực hành
Hướng dẫn thực tế như một coach cá nhân.
Bước 7: Phát triển - Xây dựng cộng đồng tâm lý hỗ trợ
Tôi muốn tạo ra một "Cộng đồng tâm lý" để hỗ trợ quá trình thay đổi của mình. Hãy giúp tôi thiết kế môi trường xã hội lý tưởng.
Tình trạng hiện tại của tôi: [mô tả môi trường xã hội hiện tại]
Mục tiêu phát triển: [mô tả phiên bản lý tưởng của bản thân]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Đánh giá những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực trong cuộc sống tôi
2. Chiến lược tìm kiếm và kết nối với người cùng chí hướng
3. Cách "chọn lọc" nội dung tiêu thụ hàng ngày (sách, video, podcast)
4. Thiết kế "bảng cố vấn ảo" từ những hình mẫu tôi ngưỡng mộ
5. Kế hoạch 30 ngày để cải thiện môi trường tâm lý
Tư vấn như một chuyên gia phát triển cá nhân.
Bước 8: Ổn định - Duy trì và củng cố sự thay đổi
Sau một thời gian thực hành, tôi muốn học cách duy trì sự thay đổi lâu dài và xử lý khi bị "lùi bước".
Tiến bộ tôi đã đạt được: [mô tả những thay đổi tích cực]
Khó khăn tôi đang gặp: [mô tả những thách thức]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Cách nhận biết sớm khi Cái Bóng cũ đang "phản công"
2. Kỹ thuật "reset" nhanh khi bị lùi bước
3. Thiết kế hệ thống kiểm tra tiến độ hàng tuần/hàng tháng
4. Cách điều chỉnh nghi thức khi cuộc sống thay đổi
5. Tạo "thư viện ứng phó" cho các tình huống khó khăn
Hướng dẫn như một mentor kinh nghiệm.
Bước 9: Mở rộng - Áp dụng vào các lĩnh vực khác của cuộc sống
Tôi đã thành công trong việc thay đổi [lĩnh vực đã cải thiện] và muốn áp dụng những hiểu biết này vào các lĩnh vực khác.
Lĩnh vực tiếp theo tôi muốn cải thiện: [ví dụ: sức khỏe, mối quan hệ, tài chính]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Cách "dịch" những hiểu biết về Cái Bóng sang lĩnh vực mới
2. Nhận biết những thách thức đặc thù của lĩnh vực này
3. Điều chỉnh nghi thức để phù hợp với mục tiêu mới
4. Tạo ra kế hoạch chuyển đổi từng bước
5. Cách tránh "quá tải" khi thay đổi nhiều thứ cùng lúc
Tư vấn như một chuyên gia về tâm lý ứng dụng.
Bước 10: Thành thạo - Trở thành người hướng dẫn cho người khác
Sau hành trình khám phá và thay đổi, tôi muốn học cách chia sẻ những hiểu biết này để giúp đỡ người khác, đồng thời củng cố sự hiểu biết của bản thân.
Kinh nghiệm tôi đã tích lũy: [tóm tắt hành trình của mình]
Loại người tôi muốn giúp đỡ: [mô tả đối tượng]
Hãy hướng dẫn tôi:
1. Cách chia sẻ hiểu biết mà không "thuyết giáo"
2. Kỹ năng lắng nghe và đặt câu hỏi để giúp người khác tự khám phá
3. Nhận biết giới hạn của mình khi hỗ trợ người khác
4. Tạo ra nội dung (viết, nói) để truyền cảm hứng
5. Cách học hỏi từ việc giúp đỡ người khác
Hướng dẫn như một thầy trong nghề về phát triển con người.
Tài liệu tìm hiểu thêm
Sách gốc của Carl Jung: "Ký ức, Giấc mơ, Suy tư" - tự truyện của Jung, viết rất dễ hiểu và cá nhân.
"Con người và Biểu tượng" - sách Jung viết cho đại chúng về tâm lý vô thức và biểu tượng.
Đây là những cuốn sách nền tảng để hiểu sâu về tư tưởng của ông, đã được dịch sang tiếng Việt.
Hoặc anh em có thể tìm hiểu về "Bài kiểm tra liên kết ẩn" của Anthony Greenwald (Harvard) - công cụ khoa học để đo lường thiên kiến và thái độ vô thức. Đây là cách mà tâm lý học hiện đại chứng thực nhiều hiểu biết của Jung.
Nếu quan tâm đến việc áp dụng thực tế, anh em tìm đọc "Sức mạnh của tâm trí tiềm thức" của Joseph Murphy - cách áp dụng hiểu biết của Jung vào đời sống hàng ngày.
"Tư duy nhanh và chậm" của Daniel Kahneman - góc nhìn hiện đại về tư duy có ý thức và vô thức.
Tâm trí của anh em đã thay đổi mãi mãi
Sau khi chia sẻ hết những gì tui biết về phát hiện vĩ đại của Carl Jung, có một câu hỏi mà anh em cần tự trả lời: Liệu anh em có thực sự muốn làm chủ cuộc đời mình, hay vẫn tiếp tục sống như một tù nhân trong chính tâm trí mình?
Jung từng nói một câu rất đáng suy ngẫm: "Người nào nhìn ra bên ngoài, mơ mộng. Người nào nhìn vào bên trong, tỉnh thức."
Sự khác biệt giữa những người thành công và những người mãi mắc kẹt không phải ở tài năng hay may mắn, mà ở việc họ có dám nhìn vào trong và đối mặt với Cái Bóng của mình hay không.
Hầu hết mọi người chọn cách dễ dàng hơn - đổ lỗi cho hoàn cảnh, chờ đợi cơ hội, hy vọng một ngày nào đó mọi thứ sẽ tự khác.
Nhưng Carl Jung đã chứng minh rằng thế giới bên ngoài chỉ là sự phản ánh của thế giới bên trong. Khi chúng ta thay đổi mối quan hệ với tâm trí vô thức, mọi thứ khác sẽ theo sau.
Và tiền bạc, hạnh phúc hay bất kỳ gì anh em muốn chỉ là hệ quả mà thôi.
"Đặc quyền lớn nhất của cuộc đời không phải là được sinh ra giàu có hay thông minh, mà là được nhận thức về sức mạnh của tâm trí vô thức."
Tui biết nó rất khó đó chứ, như Carl Jung còn mất tận 40 năm cuộc đời để thành thạo những hiểu biết này.
Nhưng anh em chỉ cần vài tuần thực hành đối thoại có ý thức với Cái Bóng, anh em sẽ nhận ra đời mình sẽ dần chuyển hướng hoàn toàn (tui đã và vẫn đang làm theo cách này).
Thực tế là anh em đang đứng ở ngã ba.
Một con đường dẫn về cái máng lợn cuộc sống như hiện tại - an toàn, nhàm chán, có sẵn kịch bản và quan trọng là khiến mình luôn có cảm giác mắc kẹt, bất lực và phụ thuộc người khác.
Còn đường kia dẫn đến cuộc sống mà anh em thực sự mơ ước - đầy thách thức nhưng trọn vẹn, không chắc chắn nhưng có ý nghĩa. Và cuối đường tất nhiên là sự cân bằng không chỉ về tiền bạc, tài sản mà còn cả cảm xúc, và tự do nữa.
Anh em sẽ chọn con đường nào?
Tui không biết, vì đời ai nấy sống, nhưng đã chọn rồi thì đừng hối hận.
Nhưng tui biết chính xác luôn là đang có tiếng nói nhỏ của cái bóng trong đầu anh em vang lên kiểu: "Oke, hay đấy, cứ biết thế đã nào có cơ hội sẽ làm sau"...
Tâm trí của anh em sẽ luôn hoạt động như thế, vì đó là quy luật rồi. Muốn thắng trong cuộc chơi này, phải biết luật, và phải hành động thôi anh em.
Sự lựa chọn thuộc về anh em.
Anh em của vài năm nữa giàu có hay nghèo khổ, hạnh phúc hay bất hạnh xuất phát từ việc anh em nghĩ gì, chọn gì ngày hôm nay.
Ngay sau khi đọc bài này.
Theo: Phan Thông
