Góc ngoài lề: Giải thích nghiệp vụ kế toán trong vụ việc của Phạm Thoại: Tổng thu – Tổng chi & Ghi nhận số dư tài khoản
Trong phiên livestream gần đây, Phạm Thoại đã đề cập đến một số khái niệm kế toán khi giải thích về số tiền từ thiện cho bé Bắp. Tuy nhiên, để hiểu đúng bản chất kế toán của vấn đề, chúng ta cần phân tích rõ ràng theo nguyên tắc kế toán tài chính.
1. Tổng thu không giảm khi chi tiêu – Nguyên tắc kế toán tiền tệ
Phạm Thoại giải thích rằng tổng thu không trừ đi mà chỉ có cộng dồn, điều này có vẻ khác so với cách mà một tài khoản cá nhân thông thường hoạt động. Nhưng thực tế, trong kế toán, điều này đúng trong một số trường hợp cụ thể.
Nguyên tắc kế toán liên quan:
Trong kế toán, tài khoản thu và chi được ghi nhận riêng biệt, không trực tiếp làm giảm tổng số tiền thu vào.
Khi có giao dịch chi tiền, hệ thống kế toán sẽ ghi nhận một khoản chi (ghi nợ) chứ không trừ trực tiếp vào số thu.
Báo cáo tổng hợp thu – chi có thể hiển thị tổng thu vào mà không trừ đi các khoản đã chi tiêu.
- Ví dụ minh họa:
Tài khoản có 500 triệu, khi chi 300 triệu, số dư thực tế còn 200 triệu.
Nhưng nếu báo cáo hiển thị tổng thu, nó vẫn sẽ ghi nhận 500 triệu, vì đó là tổng số tiền đã nhận vào từ đầu.
2. Nguyên tắc ghi Nợ - Có trong kế toán
Trong đoạn livestream, Phạm Thoại cũng nhắc đến khái niệm một bên ghi Nợ và một bên ghi Có, đây là nguyên tắc bút toán kép trong kế toán.
Cách hạch toán trong kế toán:
Khi nhận tiền vào: Tài khoản ngân hàng (Nợ) tăng, Tài khoản thu nhập (Có) tăng.
Khi chi tiền đi: Tài khoản ngân hàng (Có) giảm, Tài khoản chi phí (Nợ) tăng.
- Ví dụ thực tế:
Khi nhận 16,7 tỷ từ thiện:
Nợ: Tài khoản ngân hàng (+16,7 tỷ)
Có: Thu nhập từ quyên góp (+16,7 tỷ)
Khi chi tiêu (chuyển tiền chữa bệnh bé Bắp):
Nợ: Chi phí điều trị (-X tỷ)
Có: Tài khoản ngân hàng (-X tỷ)
Tổng thu vẫn là 16,7 tỷ, nhưng thực tế số dư tài khoản đã thay đổi theo từng khoản chi.
3. Khác biệt giữa tài khoản thiện nguyện và tài khoản cá nhân
Một số người thắc mắc tại sao số tiền trên sao kê không trừ trực tiếp như tài khoản ngân hàng cá nhân. Điều này liên quan đến cách hoạt động của tài khoản thiện nguyện hoặc tài khoản giao dịch đặc biệt.
Sự khác biệt chính:
Tài khoản cá nhân: Khi chi tiêu, số dư sẽ bị trừ ngay lập tức.
Tài khoản thiện nguyện/quỹ: Có thể hiển thị tổng thu vào, trong khi số dư thực tế được tính riêng.
- Ví dụ minh họa:
Bạn có tài khoản nhận 16,7 tỷ tiền quyên góp.
Khi chi ra 2 tỷ cho chi phí điều trị.
Sao kê tổng thu vẫn là 16,7 tỷ, nhưng số dư khả dụng chỉ còn 14,7 tỷ.
Bài học kế toán rút ra từ vụ việc
Tổng thu không phải số dư: Tổng số tiền vào tài khoản không tự động trừ đi khi chi tiêu.
Bút toán kép kế toán (Nợ - Có) giúp kiểm soát chi tiêu: Số tiền được theo dõi qua các khoản thu nhập và chi phí.
Sự minh bạch của tài khoản thiện nguyện: Việc công khai thu – chi phải dựa trên báo cáo tài chính chi tiết, không chỉ dựa vào số dư ngân hàng.
Người làm kế toán cần hiểu rõ cách hạch toán và cách đọc báo cáo tài chính để tránh hiểu sai về các khoản thu – chi!
Góc nhìn từ một chị kế toán có kinh nghiệm sâu trong nghề:
*Quản lý tài chính minh bạch trong hoạt động từ thiện - Góc nhìn kế toán
Là một kế toán chuyên nghiệp, nếu đứng trước tình huống như vụ việc của Phạm Thoại, tôi sẽ áp dụng những nguyên tắc quản lý tài chính chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch và khả năng sao kê chính xác bất cứ lúc nào.
1. Lập tài khoản ngân hàng riêng để quản lý quỹ từ thiện
Khi đứng ra kêu gọi quyên góp, tuyệt đối không sử dụng tài khoản cá nhân để nhận tiền từ thiện.
Mở một tài khoản ngân hàng riêng, đặt tên rõ ràng như "Quỹ hỗ trợ bé Bắp" để tách biệt dòng tiền quyên góp và tài sản cá nhân.
Giúp kế toán dễ dàng theo dõi thu – chi, tránh hiểu lầm, tránh rủi ro về thuế hoặc kiểm toán sau này.
2. Ghi nhận kế toán theo mã theo dõi chi tiết
Ghi nhận từng giao dịch vào hệ thống kế toán với mã theo dõi riêng.
Ví dụ:
Khi nhận tiền quyên góp:
- Nợ Tài khoản Ngân hàng (1121) – 16,7 tỷ
- Có Thu nhập từ quyên góp (5113) – 16,7 tỷ
Khi chi tiền chữa bệnh:
- Nợ Chi phí y tế (6411) – 2 tỷ
- Có Tài khoản Ngân hàng (1121) – 2 tỷ
3. Sao kê và minh bạch tài chính
Định kỳ sao kê và công khai các khoản thu – chi với đầy đủ chứng từ.
Nếu có giao dịch hoàn trả hoặc chuyển khoản nhầm, phải có giải thích rõ ràng, tránh gây hiểu nhầm về tổng thu – tổng chi.
4. Hạn chế chuyển khoản hoàn trả hoặc nhập nhằng giao dịch
Trong vụ việc này, có những khoản chuyển tiền bị hoàn lại (back lại) gây khó hiểu khi đọc sao kê.
Nếu tài khoản được quản lý chặt chẽ, các khoản hoàn trả cần được theo dõi riêng biệt để không làm sai lệch tổng thu chi thực tế.
Kết luận – Bài học kế toán rút ra
- Lập tài khoản riêng biệt để không lẫn lộn tiền cá nhân và tiền từ thiện.
- Ghi nhận kế toán rõ ràng với mã theo dõi từng khoản thu – chi.
- Sao kê minh bạch theo chuẩn kế toán, tránh việc cộng dồn gây hiểu nhầm.
- Kiểm soát chặt chẽ các khoản giao dịch để tránh tình trạng tiền ra – tiền vào không rõ ràng.
- Đây không chỉ là bài học từ vụ việc của Phạm Thoại mà còn là nguyên tắc kế toán mà bất kỳ ai làm từ thiện cũng cần áp dụng để tránh những tranh cãi không đáng có.
Nguồn: Gitiho.com
