Mặc dù chỉ mới thành lập, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed đã gây bất ngờ lớn khi đề xuất đầu tư và vận hành tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam – một siêu dự án quốc gia vốn chỉ thường được các doanh nghiệp nhà nước đảm nhận. Trong cuộc trao đổi độc quyền với Thanh Niên, bà Đào Thụy Vân – Phó Tổng giám đốc VinSpeed – khẳng định đây là một “dự án cống hiến” chứ không đơn thuần vì lợi nhuận.
Bà Vân chia sẻ rằng, mặc dù đường sắt cao tốc Bắc - Nam là một dự án đặc biệt khó khăn với vốn đầu tư khổng lồ và khả năng hoàn vốn thấp, VinSpeed vẫn quyết định theo đuổi vì mục tiêu lớn hơn – góp phần phát triển ngành công nghiệp đường sắt cao tốc Việt Nam. Bà khẳng định: “Chúng tôi xác định đây là một dự án cống hiến, chứ không phải dự án vì lợi nhuận”.
Theo bà, đây là thời điểm quan trọng để khu vực kinh tế tư nhân thể hiện vai trò trong sự phát triển đất nước, nhất là trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TW thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân được ban hành.
Dù chỉ mới thành lập, VinSpeed vẫn thể hiện sự tự tin khi bước vào dự án mang tầm vóc quốc gia. Công ty có chung nhà sáng lập với Tập đoàn Vingroup – tỷ phú Phạm Nhật Vượng – và đã từng có những bước đi ban đầu trong lĩnh vực hạ tầng giao thông. Việc tách VinSpeed khỏi Vingroup nhằm bảo vệ quyền lợi cổ đông VIC và giúp tập trung vào sứ mệnh phát triển đường sắt cao tốc.
Hiện tại, VinSpeed đang đàm phán với các đối tác từ Trung Quốc, Nhật Bản và Đức để chuyển giao công nghệ và sản xuất đầu máy, toa xe cũng như hệ thống điều khiển ngay tại Việt Nam.
Giá vé, lợi ích xã hội và chiến lược đầu tư
Về đề xuất giá vé cao tốc Bắc - Nam tương đương 60 – 70% giá vé máy bay, bà Vân cho rằng mức này phù hợp với thông lệ quốc tế và có cơ sở về kinh tế - xã hội. Đường sắt cao tốc không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, thời gian đi lại mà còn thúc đẩy phát triển vùng, tránh tình trạng phát triển lệch giữa hai đầu đất nước.
Trước những ý kiến hoài nghi VinSpeed “ôm trọn” dự án vì đặc quyền, bà Vân khẳng định: “Nếu có doanh nghiệp cùng chí hướng, chúng tôi rất sẵn sàng hợp tác để cùng phát triển”. Với bà, đây là dự án vì khát vọng đóng góp, không phải để giành lấy lợi ích riêng.
Đề xuất vay 0% lãi suất: “Nhà nước chỉ cho vay, không phải đầu tư”
VinSpeed đề xuất được Nhà nước cho vay 80% vốn đầu tư với lãi suất 0% trong 35 năm, một đề xuất gây tranh cãi vì mức ưu đãi chưa từng có. Tuy nhiên, bà Vân giải thích rằng, phương án này giúp Nhà nước không phải bỏ vốn mà vẫn có thể triển khai dự án.
Theo tính toán, VinSpeed sẽ vay khoảng 49 tỉ USD từ Nhà nước, chịu trách nhiệm hoàn trả sau 35 năm và tự xoay sở phần còn lại. Như vậy, áp lực ngân sách được giảm bớt trong khi VinSpeed gánh trách nhiệm vận hành và rủi ro tài chính.
Vốn ít, dự án lớn – VinSpeed tính toán ra sao?
Với vốn tự có chỉ 6.000 tỉ đồng, VinSpeed bị đặt nghi vấn về năng lực tài chính. Tuy nhiên, công ty tin rằng có thể huy động được khoảng 300.000 tỉ đồng vốn, bao gồm phần đáng kể từ các đối tác chiến lược và các nguồn doanh thu như vận tải, phát triển khu đô thị TOD, và đóng góp từ cổ đông.
Về cáo buộc “gom đất vàng” quanh các nhà ga, bà Vân phản bác rằng phần lớn các địa điểm nằm ở vùng ven, không phải đất vàng, thậm chí có nơi là đất ruộng, ít giá trị. Việc phát triển đô thị quanh nhà ga là giải pháp tăng nguồn thu để trả nợ cho Nhà nước, không phải mục đích chính.
Cam kết không ảnh hưởng tới cổ đông VIC hay hỗ trợ VinFast
Bà Vân cũng bác bỏ nghi ngại rằng VinSpeed là “bình phong” để hỗ trợ VinFast – một công ty trong hệ sinh thái Vingroup đang lỗ. “Toàn bộ nguồn vốn chỉ phục vụ cho đường sắt, không thể chi cho mục đích khác”, bà nhấn mạnh. Ngoài ra, Vingroup hiện chỉ nắm giữ 10% VinSpeed, do đó các cổ đông VIC không chịu ảnh hưởng nếu dự án lỗ.
Một dự án “cống hiến” chờ sự đồng hành
Khép lại cuộc trò chuyện, bà Vân cho biết VinSpeed sẵn sàng hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân cùng chí hướng, và mong nhận được sự tin tưởng của Chính phủ, Quốc hội và người dân để cùng hiện thực hóa một dự án mang tầm vóc lịch sử. Dù xác định có thể chịu lỗ kéo dài, công ty vẫn cam kết bền bỉ theo đuổi mục tiêu cống hiến cho đất nước.
---------------
Tổng hợp từ báo Thanh Niên: 'Đường sắt cao tốc Bắc - Nam là dự án cống hiến' (thanhnien.vn)
